چرا یادگیری معکوس ؟!
در روش های آموزشی فعلی، فرآیند آموزش با شروع تدریس توسط معلم در کلاس آغاز می گردد و دانش آموزان باید در خانه به مرور مطالب و انجام تکالیف اقدام نمایند. اما در روش یادگیری معکوس، این فرآیند برعکس شده است؛ یعنی دانش آموز فیلم تدریس معلم را در خانه مشاهده کرده و فردا در کلاس و با نظارت معلم تکالیف مربوطه را در قالب تعاملات گروهی انجام می دهد.
نسل حاضر در مدارس ما، یعنی نسل هزاره سوم، بیشترین تعامل را با رسانه داشته و توانسته اند بهترین ارتباط را با آن بسیار بیشتر و بهتر از نسل های گذشته داشته باشند .از این رو مدارس باید از این فرصت به بهترین نحو استفاده نمایند.
کمبود زمان آموزش همواره یکی از مهمترین دغدغه های معلمین محترم بوده است. امّا در این روش بواسطه اضافه شدن زمان پیش از کلاس(در منزل) زمان آموزش افزایش می یابد.
در روش های سنتی تدریس ،آموزش برای همه با یک یا چند روش محدود و یکسان انجام می شود. ولی در یادگیری معکوس، معلم قدم به قدم با دانش آموز و بر اساس نیازهای او مسیر آموزش را طی می نماید.
معلم محوری یکی از ویژگی های ثابت روش های سنتی آموزش است که در سخنرانی نمود پیدا می کند، ولی در یادگیری معکوس دانش آموزان محور آموزش هستند و معلم با همه افراد ارتباطی مجزا و البته با کیفیت تر خواهد داشت.
مکانات رسانه ای باعث شده که در این روش دانش آموزان، هر زمان که به آموزش مجدد یا مرور مطالب نیازمند باشند(مانند ایام امتحانات) امکان مشاهده مجدد آنرا را از طرف دبیر خود داشته باشند.
متاسفانه برخی از دانش آموزان با ویژگی های خاصی در دوره نوجوانی مانند خجالتی بودن، عدم تمرکز و … روبرو هستند. تا جایی که در زمان تدریس معلم در کلاس ممکن است بطور کامل با مفاهیم آموزشی ارتباط برقرار ننمانید. برای مثال برخی از دانش آموزان بارها اعتراف کرده اند که از ترس قضاوت های منفی دیگران، از پرسش از معلم و یا درخواست تکرار آموزش منصرف شده اند .در زمان مشاهده فیلم تدریس معلم، هیچ یک از این محدودیت ها وجود نداشته و دانش آموز می تواند هر بخش را چندباره و در سرعت های مختلف مشاهده نماید.
با تغییر سبک زندگی افراد، ساعات هوشیاری و آمادگی دانش آموزان برای بهره گیری از آموزش بسیار متفاوت شده و اغلب مشاهده می گردد که ساعات صبحگاهی بازدهی بسیار کمی برای یادگیری در برخی از افراد را یه همراه داشته باشد. در روش یادگیری معکوس انتخاب بهترین شرایط آموزش (زمانی و مکانی) در منزل توسط هر فرد و بطور اختصاصی انجام می‌گردد.
اما یکی از مهمترین دلایل طرفداران روش یادگیری معکوس استناد به هرم یادگیری بلوم می باشد.
آموزش معکوس یک رویکرد کل نگر است که همه سطوح یادگیری طبقه بندی بلوم را در برم یگیرد. طبقه بندی حیطه های یادگیری بلوم در سال ۱۹۵۶ توسط روانشناس آموزشی دکتر بنیامین بلوم به منظور بالا بردن سطوح تفکر در آموزش، شامل تجزیه و تحلیل، ارزشیابی و ترکیب به جای تمرکز صرف بر سطوح نازل یادگیری، همچون به خاطر سپردن و فهمیدن ایجاد شد.
در حیطه مهارت های شناختی شش سطح اصلی وجود دارد که در هرم زیر نشان داده شده است و از ساده ترین رفتار شروع شده و به پیچیده ترین خاتمه می یابد. این هرم دارای سلسله مراتب است، به طوری که برای رسیدن به سطح بالاتر باید سطح پایین تر شناخت کسب شود.
در کلاس درس سنتی معلم با روش سخنرانی تنها می تواند مهارتهای شناختی را تا سطح به خاطرسپاری و فهمیدن پوشش دهد. او سپس دانش آموز را با تکالیفی به خانه می فرستد و سطوح اصلی مهارت های شناختی(به کار بستن، تجزیه و تحلیل، ارزشیابی و ترکیب) را به خود دانش آموز واگذار می کند. این در حالی است که یادگیری عمیق متضمن رسیدن به همان چهار سطح بالای شناخت می باشد. دانش آموز به تنهایی و شاید با کمک کتب راهنما و حل تمرین، تکالیف را بدون اینکه مورد تجزیه و تحلیل و ارزشیابی قرار دهد، یا محیطی برای به کار بردن و خلاقیت و ترکیب داشته باشد انجامی دهد و یک هفته بعد برای ارائه به معلم به کلاس درس می آورد.
در واقع سطوح دانش و فهمیدن را از این طریق کسب می کنند و با آمادگی پا به عرصه کلاس درس می گذارند تا در آنجا با کمک و راهنمایی معلم، تعامل و بحث گروهی با همکلاسی ها و مواجه شدن با تکالیف چالش برانگیز به سطوح بالاتر حیطه شناختی برسند .
در اینجا می توان شیوه یاددهی ـ یادگیری را به دو شکل منفعل و فعال دسته بندی کرد. درواقع یادگیری منفعل خارج از کلاس و در خانه برای رسیدن به سطوح اولیه شناخت انجام می شود و در کلاس درس از طریق شیوه های فعال یادگیری، دانش آموزان سطوح بالای مهارتهای شناختی را کسب می کنند.